Đông Dược Công Đức

NHỮNG BÀI THUỐC NAM CHỮA THỦY ĐẬU (Trái rạ)

Lương y Nguyễn Công Đức

Nguyên Giảng viên ĐH Y Dược TP. HCM

 

 

Bài 1:

 

Kim ngân hoa 12g, Cam thảo dây 3g.

Kim ngân hoa

 

Cam thảo dây

Công dụng:

 

Thanh nhiệt giải độc.

 

Chủ trị:

 

Chữa trái rạ giai đoạn nhẹ, xuất hiện các chứng phát sốt hoặc không phát sốt, chảy nước mũi, nốt trái rạ màu sắc đỏ tươi, mọng nước, tròn thưa đồng thời thấy ngứa, rêu lưỡi mỏng, mạch phù.

 

Cách dùng:

 

Mỗi ngày 1 thang đổ 2 chén nước sắc còn nửa chén chia ra uống sáng chiều, uống liên tục 2-3 ngày.

 

Cấm kỵ:

 

Trẻ suy nhược tiêu lỏng thì thận trọng khi dùng.

 

Giải thích:

 

Trái rạ thời kỳ đầu, các triệu chứng còn nhẹ phần nhiều do phong nhiệt kèm thấp chữa nên thanh nhiệt giải độc. Kim ngân hoa vị ngọt tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt giải độc. Sách “Bản thảo chánh” nói rằng: “Kim ngân hoa giỏi về hóa độc, cho nên dùng chữa ung nhọt thũng độc, lở ngứa, là vị thuốc quan trọng chữa các loại thấp độc”. Nghiên cứu dược lý hiện đại nêu rõ: Kim ngân hoa có tác dụng hạ sốt rõ rệt, chống viêm nhiễm, thúc đẩy khả năng thực bào của bạch cầu. Cam thảo dây trợ Kim ngân hoa để thanh nhiệt giải độc đồng thời hòa giải. Cả 2 vị dùng chung với nhau có tác dụng thúc đậu mọc được thông suốt. Ngoài ra có thể dùng Kim ngân hoa, Lá trà xanh đều 50g, nấu lấy nước bỏ bã tắm toàn thân để hỗ trợ trái rạ mọc thông suốt.

 

Bài 2:

 

Kim ngân hoa 6g, Hy thiêm 6g, Cỏ mực 10g, Thổ Phục linh 10g, Ý dĩ nhân 10g, Cam thảo dây 3g.

 

Hy thiêm

 

Cỏ mực

 

Thổ phục linh

 

 

Ý dĩ nhân

 

Công dụng:

 

Lương huyết thanh nhiệt, giải độc khử thấp.

 

Chủ trị:

 

Chữa chứng thủy đậu thể thấp nhiệt thịnh. Sốt, phiền khát, mặt đỏ miệng khô, thủy đậu mọc dày, sắc tím sậm, mụn nước đục, hoặc chân răng sưng đau, cầu khô, tiểu vàng, rêu vàng dày, chỉ tay tím hoặc mạch hoạt sác.

 

Cách dùng:

 

Mỗi ngày 1 thang đổ 2 chén nước sắc còn nửa chén chia làm 2 lần uống.

 

Cấm kỵ:

 

Tỳ vị hư hàn thì không chọn dùng bài này.

 

Giải thích:

 

Nhiệt tà nhập lý cùng với thấp nhiệt độc tà uất ở huyết phận, phát sinh chứng thủy đậu. Trong bài Kim ngân hoa, Hy thiêm có tác dụng thanh nhiệt giải độc; Sinh địa hoàng thanh dinh lương huyết giải độc; Thổ phục linh, Ý dĩ nhân thanh nhiệt lợi thấp; Cam thảo dây trợ các vị thuốc thanh giải và điều hòa các vị thuốc. Các vị cùng dùng có công dụng thanh nhiệt giải độc; lợi thấp lương huyết, dùng chữa thủy đậu thời kỳ nặng. Sau khi sắc thuốc có thể lấy bã thuốc gia Bồ công anh 30g, Khổ sâm 30g, Hoàng bá 30g, Nhẫn đông đằng 30g. Sắc lấy nước lọc bỏ bã để nguội bớt rửa vết thương để giúp thanh nhiệt giải độc giảm ngứa và nhanh lành vết thương. Nước thuốc dùng để rửa ngoài không  cần pha thêm nước để phòng ngừa cảm nhiễm thủy đậu.